پريشان و بيشاپور؛ تو را مي‌خوانند

 شهرستان کازرون فارس را با سابقه تاريخي و کهن مي توان به عنوان شهري به قدمت شاهنامه معرفي کرد که از زمان ساسانيان تاكنون با شکوه و عظمتي خاص در سرزمين ايران مي درخشد. اين سرزمين با آثار باستاني بسيار و درياچه اي "پريشان" اين روزها به انتظار مسافران نوروزي نشسته است.

شهرستان کازرون در منطقه اي به طول جغرافيايي 51 درجه و 35 دقيقه و عرض جغرافيايي 29 درجه و 35 دقيقه در جنوب غرب استان فارس قرار دارد. دشت کازرون در ناوديسي قرار گرفته که قسمت بزرگي از آن را رسوبات دوران چهارم پوشانده است و بين دو رشته کوه، دو ديوار عظيم شمالي و جنوبي و انگار در صدفي دهان گشوده مي درخشد.

کازرون را شهر سبز گفته اند چون در تمام ايام سال سرسبز است، با اولين دانه هاي باران که در ميانه آبان ماه از آسمان فرو مي ريزد، رويش گياهان وحشي و مزارع گندم و جو آغاز مي شود، محال است کسي در اسفند ماه و بهار از دشت کازرون بگذرد و با همه شتابي که داشته باشد، درنگ نکند تا عطر گلهاي وحشي به ويژه شب بوها و نيز شميم جان پرور بهار و نارنج را تا ژرفاي وجود خود نکشد و لذت نبرد.

"ژوزف آرتور گوبينو" کنت فرانسوي که در سالهاي 1855 تا 1858 ميلادي به عنوان دبير اول و کاردار دولت فرانسه در تهران اقامت داشت و از بوشهر به کازرون آمده بود در سفرنامه خود به نام "سه سال در آسيا" مي نويسد:" در اين گفته که کازرون بهشتي کوچک است، ترديد ندارم، اين شهر در زمان ساسانيان شهر بزرگي بوده، کازرون شهري زيبايي است که تاکستانها، کشتزارهاي قشنگ و سرسبز که ميانشان درختان نخل پراکنده است، آن را احاطه کرده است".

ابن بلخي مورخ نامدار ايراني قرن پنجم هجري و مولف کتاب فارسنامه مي نويسد: "اصل کازرون نورد(NORD) و دريست(DRIST) و راهبان استف بنياد آن را طهمورث کرده است و بعد از آن به عهد شاپور بن اردشير... عمارت کرد".

بنا به روايتي تاييد نشده، ريشه کازرون در افسانه‌هاي تاريخي است، مي گويند "سُمغان" (دهي در بالاي کوه شاپور، نزديک کازرون) همان سمنگان شاهنامه فرودسي است که رستم دنبال رخشش تا آنجا رفت.

شهر باستاني بيشاپور

بيشاپور يکي از شهرهاي باستاني ايران در 25 کيلومتري غرب کازرون است که در زمان ساسانيان ساخته شده، بيشاپور با 200 هکتار وسعت از شهرهاي مهم آن زمان بوده و اهميت ارتباطي داشته، اين شهر از قديمي ترين شهرهايي بوده که تاريخچه ساخت آن به صورت مکتوب در سنگ نوشته اي موجود است. اين شهر داراي طراحي و مهندسي ويژه آن روزگار بوده و در کتابهاي تاريخي، نام اين شهر با عنوانهاي بيشاپور، بيشابور، به شاپور، بيشاور و "به انديوشاپور" ضبط شده است.

شهر بيشاپور مرکز ايالت و کوره اردشير خوره بوده و تا قرن هفتم هجري آباد و مسکوني محسوب مي شده اما پس از آن ويران شده که البته گنجينه اي از آثار ارزشمند ساساني مانند معبد آناهيتا به شمار مي رود.

بيشاپور به سال 266 ميلادي و به دستور شاپور اول ساخته شده است، پس از پيروزي شاپور بر والرين امپراتور روم، وي دستور داد که در ناحيه اي خوش آب و هوا بر سر راه تخت جمشيد به تيسفون شهري بنا کنند و نام خود را بر اين شهر نهاد.

شهر بيشاپور با روش مهندسي يونانيان که توسط هيپوداموس ابداع شده بود در زميني مستطيلي به گونه اي طراحي شده که چهار دروازه و دو خيابان آن يکديگر را قطع مي کردند.

اين شهر را مي توان در رديف بزرگترين شهرهاي دوره ساساني دانست که با زيباترين و ثروتمندترين شهرهاي دنياي متمدن آن روزگار، مانند انطاکيه و بيزانس، شهرهاي زيباي روم شرقي، رقابت داشته است و به حق مي توان اين مجموعه تاريخي را تخت جمشيد عصر ساساني به شماره آورد.

غار شاپور

در انتهاي تنگ چوگان در سينه کوه و در ارتفاع حدود 800 متري از سطح زمين غار بزرگي وجود دارد که قطر دهانه آن حدود 30 متر بوده و به واسطه قرار گرفتن مجسمه شاپور بر دهانه آن به غار شاپور معروف شده است. 

پروفسور "گيرشمن" باستان شناس شهير فرانسوي احتمال مي دهد آرامگاه شاپور در اين غار باشد، مجسمه شاپور بر دهانه اين غار، شاهکار پيکر تراشي ايران باستان است که بعد از حدود 1700  سال هنوز با وجود وارد شدن آسيبهاي جدي به آن، باقي مانده است، اين مجسمه تنها مجسمه سنگي بازمانده از دوران باستان است که حدود شش متر ارتفاع و بالغ بر 30 تن وزن دارد.

سنگ حجاري شده اين مجسمه از سقف غار تا کف آن ادامه داشته و هنرمندان عصر ساساني با تلاش و کوشش بسيار موفق به آفرينش اين اثر هنري گرديده اند،اين مجسمه، شاپور را به صورت ايستاده نشان مي‌دهد.

درياچه پريشان

در 13 کيلومتري شرق کازرون، درياچه آب شيرين پريشان با مساحت 43 کيلومتر مربع قرار دارد، در اين درياچه 353 نوع پرنده اعم از بومي و مهاجر و حدود 10هزار مورد در محيط آن زيست دارند که شامل اردک مرمري، خونکا، اردک سرحنايي، چنگر، انواع مرغابيها، فلامينگو، کله سبز، اردک سفيد و... است.

نرگس زارهاي مشهور کازرون در کنار اين درياچه قرار دارد، درياچه پريشان جزء مناطق حفاظت شده بين المللي بوده و تنها درياچه آب شيرين جهان به شمار مي آيد که به خاطر ذخيره گاه هاي زيستي از اهميت خاصي نيز برخوردار است.

درياچه پريشان نامور هم ناميده مي شود. اين نام از چشمه اي گرفته شده که منبع اصلي تامين آب درياچه به شمار مي رود. جلوه هاي بهاري و پاييزي اين درياچه جذاب وديدني است، مراتع وگلزارهاي حاشيه درياچه و پرندگان وحشي آن، گردشگاه طبيعي جالب توجهي را به وجود آورده است.

در باور مردم مانده است که کازرون در برابر حمله اسکندر پايداري شديد مي کند و اسکندر به علت حيله اي که براي شکست پايداري مردم به کار مي برد دچار نفرين خدايان شده و دو شاخ بر سر او مي رويد.